اين بيماري به بزرگسالان اختصاص نداشته و نوزادان و اطفال نيز با آن مواجه هستند. بايد توجه داشت كه اين بيماري در اطفال ناشايع نيست و بويژه در ماههاي اول تولد معمولا طبيعي است و در صورتيكه با مشكلات ديگري همراه نباشد عارضه‌اي ايجاد نمي‌كند. بتدريج و با افزايش سن تا يكسالگي اين مشكل در درصد قابل توجهي از كودكان برطرف ميشود بطوريكه كمتر كودك 2 ساله‌اي را ميتوان يافت كه همچنان دچار اين مشكل باشد اما به هر صورت حل مشكل درصد كمي از بيماران نيازمند مداخلات درماني خواهد بود.
رفلاكس در كودكان معمولا زماني كه حجم غذائي كه طفل خورده زياد باشد و نيز در موقع آروغ زدن كه ميتواند علاوه بر مشكلاتي مانند التهاب مري، با ورود محتويات معده به مري و از آن طريق به ناي و ريه موجب التهاب و عفونت ريه و حتي گاهي توقف تنفسي (آپنه) در كودك شود و بعضا با خطرات جاني براي كودك همراه است.
علائم رفلاكس در اطفال چيست؟
علايم مختلفي براي اين بيماري وجود دارد كه كودك شما ممكن است تنها تعدادي از آنها را داشته‌باشد.
شايع‌ترين علايم اين بيماري در كودكان عبارت است از:
درد، بي تابي و گريه مداوم يا ناگهاني پس از خوردن غذا ( كه بسياري اوقات با دل‌پيچه اشتباه گرفته ميشود).
بالا آوردن و استفراغ مكرر بعد از وعده‌هاي غذائي
ادامه يافتن بالا آوردن هاي كودك پس از يكسالگي
خوب نخوابيدن كودك
وزن نگرفتن يا كاهش وزن
غذا نخوردن يا كم غذا خوردن علي‌رغم گرسنه بودن
علايم كمتر شايع عبارتند از:
خوردن و نوشيدن مداوم (براي تسكين دادن سوزش گلو)
عدم تحمل نسبت به برخي غذاها
مشكلات بلع (مانند عق زدن يا تنگي)
خشن شدن صدا
احساس سوزش گلو بطور دائم
مشكلات تنفسي دائمي (مانند التهاب و عفونت ريه، برونشيت، خس خس سينه، سرفه)
تراوش آب از دهان
رفلاكس در اطفال چگونه تشخيص داده ميشود؟
تشخيص رفلاكس بر پايه علايم باليني بيمار استوار است و بنابر اين در صورتيكه بيمار علايم بارز رفلاكس را داشته باشد، پزشك بدون انجام هر گونه آزمايش تشخيصي اضافه‌اي اقدام به شروع درمان خواهد كرد. در صورتيكه كودك به درمان به خوبي پاسخ دهد، نياز به اقدام تشخيصي خاصي نخواهد بود مگر اينكه پاسخ به درمان مناسب نباشد يا پزشك به وجود مشكلات ديگري فكر كند كه در آن صورت از اقدامات تشخيصي لازم كمك خواهد گرفت.
آيا اين بيماري ميتواند عوارضي براي طفل داشته باشد؟
بسته به اينكه كداميك از سه اتفاق زير براي شير يا غذاي خورده شده كودك بيفتد، عوارض آن متفاوت خواهد بود:
1 - شير يا غذاي بازگشته از معده از راه دهان به خارج ريخته شود، ورود اسيد معده به مري باعث ايجاد سوزش سردل ميشود. همچنين اسيد معده ميتواند باعث قرمزي و التهاب مري شود كه اين امر ميتواند موجب درد و كاهش ميل كودك به غذا گردد. التهاب شديد مري ميتواند به خونريزي ازمناطق ملتهب مري منجر شود. بافت ايجاد شده متعاقب زخم ميتواند تنگي در مري ايجاد كند. همچنين طفل ممكن است دچار عق زدن شود. بتدريج با از دست دادن بخشي از غذاي خورده شده از يكسو و كاهش اشتهاي ناشي از درد از سوي ديگر، كودك دچار اختلال رشد ميشود و در صورت ادامه اين روند ممكن است تكامل ارگانهاي حياتي كودك دچار اختلال شود. در عين حال بدليل نقصان انرژي ممكن است قدرت يادگيري و تحرك كودك كاهش يابد. اسيد معده همچنين ميتواند باعث صدمه ميناي دندان كودك شود كه در چنين شرائطي لازم است داندان پزشك، دندانهاي كودك را از نظر ضايعات احتمالي مورد معاينه قرار دهد.
2 – شير يا غذاي بازگشته از معده از راه مري وارد ناي ميشود، در اينصورت با ورود محتويات معده به بيني ، ناي و ريه، كودك ممكن است دچار مشكلات تنفسي شود. وقفه تنفسي، عفونت ريه، آسم، سرفه، تنفس صدادار و عفونت سينوسها از عوارض اين وضعيت ميباشند.
3 – مواد بازگشته از معده دوباره به معده برميگردد، در اين حالت بعلت درد و سوزش ايجاد شده طفل دچار بيقراري ميشود و بدون تمايل به خوردن چيزي گريه ميكند. ساير عوارض ناشي از تماس محتويات معده با مري نيز بايد در نظر گرفته شود.
توجه داشته باشيد كه ممكن است كودك شما به هيچ يك از عوارض جدي گفته شده دچار نشود، اما نكته مهم آن است كه با دانستن عوارض احتمالي كه امكان وقوع آن وجود دارد در مواقع لزوم با پزشك مشورت كرده و با بكار بستن توصيه هاي پزشك از وقوع هر مشكل ديگري پيشگيري كنيد.
چه وقت لازم است به پزشك مراجعه كنيم؟
در صورتي كه كودك شما دچار هر يك از مشكلات ذكر شده گرديد، او را نزد پزشك ببريد. پزشك بعد از بررسي وضعيت رشد كودك و اطمينان از سلامت وي و عدم وجود عوارض مختلف ناشي از اين بيماري، ضمن ارائه توصيه هاي لازم از شما مي‌خواهد تا براي جلوگيري از ايجاد يا پيشرفت هرگونه عارضه احتمالي به طور منظم جهت انجام معاينات به وي مراجعه نمائيد. در صورتيكه بيماري باعث ايجاد عارضه‌اي در كودك شده باشد در آنصورت بر حسب شرايط، پزشك تصميم به اتخاذ تدابير درماني و از جمله تجويز دارو خواهد گرفت. در صورتيكه علي رغم اتخاذ تدابير درماني اوليه، بيماري همچنان ادامه يابد ممكن است با نظر پزشك معالج انجام اقدامات تشخيصي و درماني تكميلي ضرورت يابد.
در برخورد با اين بيماري چه ميتوان كرد؟
با توجه به طبيعي بودن اين مسئله بويژه در ماههاي نخست تولد، اولين مسئله حفظ آرامش است. به هر حال لازم است كه موارد زير را بكار ببنديد و براي اطمينان و نيز بررسي بيشتر كودك را نزد پزشك ببريد:
* موقع غذا دادن، طفل را در وضعيت قائم قرار دهيد.
* در صورتيكه طفل بوسيله شيشه شير مينوشد هر 3 تا 5 دقيقه آروغ كودك را بگيريد.
* بلافاصله بعد از خوردن غذا كودك را به حالت افقي نخوابانيد و حد اقل 30 دقيقه صبر نمائيد. در صورت به خواب رفتن طفل، او را با رعايت نكات ايمني حتي‌الامكان روي سطحي شيب دار بخوابانيد بطوريكه سر كودك بالاتر از بدن وي قرار گيرد.
* در برخي موارد با غليظ‌تر شدن غذا ، از ميزان رفلاكس كودك كاسته ميشود. در چنين شرائطي با مشورت پزشك ميتوانيد 2 تا 3 قاشق لعاب برنج به هر وعده غذاي كودك اضافه كنيد.( بديهي است كه براي عبور اين مايع غليظ شده حتما سوراخ سر شيشه بايد گشادتر شود).
* كم كردن از مقدار شير خورده شده در هر وعده و در عوض افزودن تعداد دفعات خوردن شير نيز در مواردي به كاهش رفلاكس در اطفال كمك ميكند.
* سابق بر اين توصيه ميشد كه براي جلوگيري از ورود مواد غذائي به ناي و ريه‌ها و ايجاد خفگي در كودكان مبتلا به رفلاكس آنها را به پشت نخوابانده و بلكه پس از خوردن غذا طفل را به روي شكم بخوابانند ولي امروزه به دليل افزايش خطر سندرم مرگ ناگهاني شيرخواران اين مسئله مورد شك و ترديد قرار گرفته و بنابر اين توصيه اكيد ميگردد كه در اين مورد با پزشك معالج كودك خود مشورت نمائيد تا بر اساس شدت بيماري و سابقه توقف تنفسي در طفل در اين خصوص اظهار نظر نمايد.
