اصطلاح هپاتيت ويروسي يا يرقان عفوني در مورد عفونت اوليه كبد بكار برده مي شود كه ممكن است در اثر ويروس هپاتيت آ (HAV) ، هپاتيت بی HBV) ) ، هپاتيت سي (HCV)، هپاتيت دي (HDV) ، هپاتيت اي (HEV) ، هپاتيت جي (HGV) و يا برخي از ويروسهاي ديگر نظير ويروس سايتومگال ، ويروس هرپس سيمپلكس ، ويروس آبله مرغان – زونا ، ويروس سرخجه ، ويروس كوكساكي و ايجاد گردد.

يرقان عفوني يك بيماري قديمي است كه در حدود 2000 سال قبل توسط بقراط شرح داده شده و احتمالا همان هپاتيت ويروسي نوع آ بوده است . ماهيت همه گيري بيماري در حدود قرن هشتم ميلادي شناخته شد. 

هپاتيت آ :

هپاتيت آ انتشار جهاني دارد و اگر چه در اكثر كشورها ديده مي شود ولي در مناطق خاصي از دنيا نظير خاور دور و سواحل مديترانه شيوع بيماري بيشتر است .بالاترين ميزان شيوع هپاتيت آ در بين اطفال و بالغيني است كه در مناطق آندميك زندگي مي كنند. بيشترين موارد بيماري در فصول پائيز و اوايل زمستان اتفاق مي افتد. معمول ترين راه انتقال بيماري هپاتيت آ از شخص به شخص و از طريق راه گوارشي (خوردن و آشاميدن آب و مواد غذائي آلوده ) مي باشد.انتقال بيماري از طريق خون شايع نمي باشد. عدم وجود حاملين سالم در انسان يك فاكتور محدود كننده بيماري است زيرا مخزن انساني جهت ويروس وجود ندارد. اكثر افراد در مناطق محروم تا سن 10 سالگي نشانه هاي سرولوژيك ابتلا به بيماري را دارند در حاليكه در بخشهاي مرفه جامعه اين ايمني تدريجي و در حدود 50 سالگي به حداكثر مي رسد 
با بهبود وضع اقتصادي – اجتماعي در برخي جوامع و ارتقاي سطح بهداشت محيط و بهداشت فردي احتمال تماس با ويروس هپاتيت آ كاهش يافته و لذا احتمال بروز بيماري در سنين بالاتر بجاي سنين طفوليت افزايش مي يابد.به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه شدت بيماري در بزرگسالان بيشتر از اطفال مي باشد لذا تهيه واكسن براي پيشگيري از ابتلا به هپاتيت آ ضروري مي باشد. 

هپاتيت بی :
اين بيماري براي اولين بار كمتر از 100 سال قبل تشخيص داده شد. اين حقيقت كه عفونت هپاتيت بي ممكن است در 5 تا 10 درصد افرادآلوده بصورت حاملين سالم و به مدت طولاني باقي بماند از نظر اپيدميولوژيكي از اهميت خاصي برخوردار است . تخمين زده مي شود كه بيش از 120 ميليون حامل انساني ويروس هپاتيت در دنيا وجود داشته باشد.لذا HBV برخلاف HAV در جوامع مختلف مي تواند براي مدت زمان طولاني برقرار بماند.ميزان حاملين در گروههاي مختلف اجتماع از 1/0 تا 15 درصد متفاوت است و اين به فاكتورهائي مانند سن ، جنس و موقعيت جغرافيائي بستگي دارد. بطور كلي ميزان حاملين ويروس در مناطق گرمسير بيش از معتدله و در روستاها بيش از مناطق شهري و در مردان شايعتر از زنان است .بالغين در برابر بيماري مصون تر از اطفال بوده و كساني كه در مناطق متراكم شهري و شرائط غير بهداشتي تر زندگي مي كنند بيش از گروههائي كه از بهداشت كافي برخوردار هستند به بيماري مبتلا مي گردند . بطور كلي علاوه بر راههاي تزريقي، ويروس از راه خوراكي ، تماس جنسي و يا تماس فيزيكي نزديك از هر نوعي مي تواند به شخص ديگر منتقل شود. ورود ويروس به بدن علاوه بر تزريق خون و فرآورده هاي خوني ، استفاده از سوزن و سرنگ آلوده ، ممكن است با مصرف تيغ و يا مسواك نيز صورت گيرد. هپاتيت بي يك بيماري مقاربتي مهم بخصوص نزد همجنس بازان مي باشد.آنتي ژن سطحي ويروس هپاتيت بي (HbsAg) در بزاق و در مايع مني نشان داده شده است .مهمترين منابع HBVحاملين مزمن سالم و بيماران مبتلا به شكل حاد بيماري مي باشند. پرسنل پزشكي و كاركنان آزمايشگاهها ممكن است بطور تصادفي در اثر تلقيح ويروس يا استنشاق وبلعيدن مواد آلوده به بيماري مبتلا شوند. بيماران و يا افراد سالمي كه در مراكزي نظير بخش دياليز ، بخش مراقبتهاي ويژه ICU)) ، بخش سرطان و آزمايشگاهها هستند در معرض خطر بيشتري از نظر ابتلا قرار دارند. شانس بروز بيماري در معتادان به مواد مخدر و كساني كه بدن خود را خالكوبي مينمايند نيز بيش از افراد عادي در جامعه است .پشه ها و ساير حشرات خونخوار مي توانند بعنوان يك ناقل احتمالي عفونت HBV عمل نمايند و اساس اين تئوري يافتن آنتي ژن سطحي ويروس در ساس ويا پشه هائي است كه در مناطق آندميك بيماري زندگي كرده ويا از خون آلوده تغذيه كرده اند. عبور ويروس از طريق جفت و بنابر اين انتقال آن به نوزاد از مادر آلوده نيز صورت مي گيرد.نوزادي كه تحت چنين شرائطي آلوده مي گردد بيش از افراد بالغ و اطفال بزرگسال بصورت يك حامل مزمن بيماري عمل خواهد كرد. عوامل گوناگون مادري كه موجب افزايش امكان ابتلا نوزاد مي گردند عبارتند از : 

1 – وقوع بيماري هپاتيت بي در سه ماهه آخر حاملگي 
2 – عيار بالاي آنتي ژن سطحي HbsAgدر خون مادر 
3 – وجود HbeAg 
4 – تاريخچه اي از عفونت HBV در نوزاد در حاملگي هاي قبلي مادر 

افرادي كه حامل ويروس مي گردند ممكن است براي تمام عمر آلوده كننده باقي بمانند. اغلب موارد هپاتيت هاي حاد ويروسي بوسيله ويروس هپاتيت آ ، ويروس هپاتيت بي و ويروس هپاتيت سي ايجاد مي شود.حضور آنتي ژن سطحي در سرم يا پلاسما نشانگر عفونت فعال هپاتيت بي اعم از حاد يا مزمن است . دريك عفونت مشخص هپاتيت بي آنتي ژن سطحي 2 تا 4 هفته قبل از آنكه سطح ALT (آنزيم كبدي ) غير طبيعي شود و نيز 3 تا 5 هفته قبل از آنكه علائم بيماري و يا زردي ظاهر شده باشند ، قابل شناسائي است . 

تظاهرات باليني :
زودرس ترين علائم هپاتيت ويروسي حاد بطور معمول علامتهاي غير اختصاصي و مربوط به كل بدن و دستگاه گوارش است مانند بي حالي ، خستگي ، بي اشتهائي ، تهوع ، استفراغ و دردهاي مفصلي . بطور كلاسيك بيمار از دست دادن حس ذائقه براي طعم قهوه يا سيگار را ذكر مي كند. در صورتي كه تب وجود داشته باشد خفيف است . احساس ناراحتي شكمي مي تواند نشانگر كبد حساس و بزرگ باشد. در 10 تا 15 درصد موارد التهاب و تورم مفصلي (آرتريت ) ديده مي شود. گاهي اوقات كهير نيز ديده مي شود. پس از چند روز تا يك هفته و گاهي نيز بيشتر مرحله علائم غيراختصاصي جاي خود را به مرحله يرقاني مي دهد. نخستين تظاهر بيماري در اين مرحله افزايش غلظت بيليروبين ، بيليروبينوري ( وجود بيليروبين در ادرار) و بدنبال آن كم رنگ شدن مدفوع ، زردي صلبيه چشم و زردي مشخص در افراد سفيد پوست ظاهر مي شود. اغلب اوقات در پي ظاهر شدن يرقان ، علائم ناراحتي جسماني ( يعني همان علامتهاي غير اختصاصي ) بويژه در كودكان رو به كاهش مي گذارد.( بيماري در كودكان از شدت كمتري برخوردار است ) . 
در افراد بالغ ممكن است علائم گوارشي مرحله مقدماتي بيماري تا مدتي به درازا انجاميده يا حتي شدت يابند. در صورتي كه وضعيت كلستاز بدتر شود خارش نيز بيمار را آزار خواهد داد. يافته هاي فيزيكي گوناگون و در رابطه با مراحل مختلف بيماري هستند. تنها يافته پزشك در معاينه فردي كه در مرحله آغازين بيماري است صرف نظر از تب خفيف عبارت است از كبد بزرگ و حساس كه شايد در 20 درصد موارد با عظم طحال همراه باشد . يرقان ممكن است ظاهر شود و در واقع اكثريت قريب به اتفاق موارد احتمالا بدون ايكتر(زردي ) بروز در افراد بالغ ممكن است علائم گوارشي مرحله مقدماتي بيماري تا مدتي به درازا انجاميده يا حتي شدت يابند. در صورتي كه وضعيت كلستاز بدتر شود خارش نيز بيمار را آزار خواهد داد. 
يافته هاي فيزيكي گوناگون و در رابطه با مراحل مختلف بيماري هستند. تنها يافته پزشك در معاينه فردي كه در مرحله آغازين بيماري است صرف نظر از تب خفيف عبارت است از كبد بزرگ و حساس كه شايد در 20 درصد موارد با عظم طحال همراه باشد . يرقان ممكن است ظاهر شود و در واقع اكثريت قريب به اتفاق موارد احتمالا بدون ايكتر(زردي ) بروز مي نمايد. پس از مرحله يرقاني كه معمولا چند روز الي چند هفته بطول مي انجامد، بيمار وارد مرحله نقاهت شده و تستهاي آزمايشگاهي و علائم باليني بتدريج به وضع طبيعي بر مي گردند. روند التيام گاه هفته ها ادامه داشته و در جريان آن ضعف و بي حالي شايع است. پس از گذشت حدود 4 ماه معمولا تستهاي آزمايشگاهي به وضع طبيعي برمي گردند. وجود نتايج غيرطبيعي پس از گذشت 6 ماه دليل بر امكان مزمن شدن بيماري است